برای انجام یه کار تحقیقاتی، اولین کاری که نیاز داریم دونستن نتایج مطالعات مشابه قبلی هست که در اون زمینه انجام شده، پس بعد از اینکه روش سرچ درست مقالات رو یاد گرفتیم باید روش صحیح مطالعه مقاله رو بلد باشیم. مخصوصا وقتی که حجم مطالب زیاده و وقتمون کم.
شاید سوال پیش بیاد که مگه روش خاصی داره؟ بله حتما. هر روز کلی مقاله جدید داره منتشر میشه که مسلما هیچ محققی نمی تونه همه شون رو کامل بخونه و به خاطر بسپره. پس باید بدونیم که چجوری مقالاتی روکه پیدا کردیم سریعتر و البته با دقت بیشتر بخونیم.
روش های مختلفی برای مطالعه مقالات وجود داره که بسته به نیاز و هدف شما داره. توی این مطلب ما چند روش رو براتون توضیح میدیم تا خودتون بتونین از بین شون انتخاب کنین. ممکنه هر محققی یک روش صحیح مطالعه مقاله داشته باشه و با اون روش راحتتر باشه.
بنابراین یادگیری روش های مختلف میتونه راه انتخاب شما رو مشخص کنه.
۱- قدم اول: از کجا شروع کنم به خوندن یک مقاله؟
اولین کاری که لازمه اینه که یک دید کلی از محتوا و ایده کلی مقاله ای که پیش روتون هست داشته باشین.
برای این کار اول باید به عنوان، چکیده، مقدمه مقاله، تیترها و زیر تیترها و قسمتهای مختلف مقاله وهمینطور نتیجه گیری نهایی مقاله یک نگاه کلی بندازین.
بدون اینکه وارد جزییات نتایج و روش کارش بشین. این کار باید حداکثر طی نیم ساعت انجام بشه، البته اگر ابتدای کار هستین و هنوز با روش صحیح مطالعه مقاله خیلی آشنا نشدین و خیلی حرفه ای نیستین.
با تمرین مداوم و خوندن مقالات متعدد این زمان خودبخود کاهش پیدا می کنه.
وقتی این زمان رو گذاشتین باید بتونین پیش خودتون به این سوالات جواب بدین که:
الف- این مقاله از چه نوع مطالعه ایه؟ مطالعه اولیه ست یا ثانویه؟ مشاهده ایه یامداخله ای؟ دنبال جواب دادن به چه فرضیه یا سوالی بوده؟
ب- آیا در مقدمه، مبنای انجام مطالعه رو خوب توضیح داده و از دانش قبلی موجود استفاده کرده؟ آیا به کارهای قبلی، تضادهای موجودیاشکاف هایی که در این زمینه وجود داره به خوبی اشاره شده؟ ضرورتاجرای این کار چی بوده؟
ج- آیا روشی که استفاده کرده برای این کار مناسب بوده؟ آیا ابزارهای مورد استفاده رو دقیق شرح داده؟ تا چه حد تونسته برای فرضیه یا سوال مطرح شده جوابی پیدا کنه؟
د- آیا نگارش مقاله خوب و علمی هست؟ آیا از نظر نگارشی طبق استانداردهای موجود عمل شده؟
اینجاست که می تونین تصمیم بگیرین که آیا به خوندن مقاله ادامه بدین یا نه؟
اگر مقاله ای این شرایط رو داشته پس ارزششو داره که بیشتر و عمیق تر بخونین و ازش توی کار خودتون استفاده کنین.
۲- قدم دوم: وارد جزییات بشین
اگر مقاله ای که برای خوندن انتخاب کردین تا اینجا تونسته باشه امتیاز خوبی بگیره پس به خوندنش ادامه میدیم. حالا باید چکار کنیم؟
اینجا وارد جزییات بیشتری میشیم. اگر فرضیات و یا سوالات درست بودن و روش کار هم به نظر صحیح میاد میریم سراغ نتایج. یک مدل دیگه در روش صحیح مطالعه مقاله که مطرحه اینه که اول نتایج رو بخونیم اما قدم اولی که اینجا اشاره شده میتونه دروقت شماصرفه جویی کنه.
در هر دو صورت میرسیم به خوندن نتایج مقاله. اول میریم سراغ جداول و نمودارها وتصاویر موجود در مقاله. با بررسی این قسمتها می تونین در کمترین زمان، متوجه بشین که محقق چه چیزایی به دست آورده.
این قسمت رو باید طوری بادقت بخونین که اگر بخوایین برای کس دیگه ای توضیحش بدین مشکلی نداشته باشین.
اگر نتایج خوب نوشته شده باشه خودتون می تونین یه تفسیر اولیه از نتایج داشته باشین. این مرحله ممکنه وقت بیشتری شاید حدود یک تا دو ساعت از شما بگیره که این مرحله هم کم کم با تمرین بیشتر زمان کمتری لازم خواهد داشت.
نکته: یادتون باشه اگر فایل مقاله رو به صورت PDF دارین مطالعه می کنین، از نرم افزاری استفاده کنین که قابلیت هایلایت کردن متن (پینشهاد من برنامه Foxit Reader هستش) رو داشته باشه. اگر هم مقاله رو پرینت گرفتین و کاغذی دارین می خونین هم از ماژیک هایلایترهای رنگی استفاده کنین تا نکات مهم رو یادتون نره. یه روش دیگه هم اینه که یا توی یه فایل WORD یا توی یه دفترچه که واسه یادداشت برداری از مقالات در اختیارتون هست، برای نوشتن نکته های مهم اون مقاله استفاده کنین.
۳- قدم سوم: آیا مطالعه قابل تکراره؟
حالا رسیدیم به مرحله ای که برای الگوبرداری از مقالات قبلی مهم هستن. اونهم اینه که بتونین با توجه به روش کار اون مقاله، یک مطالعه جدید رو طراحی و شبیه سازی کنین. بنابراین قسمت روش کار مقاله رو کامل می خونین و روی کاغذ یا توی ذهنتون اون رو شبیه سازی می کنین. اگر اینکار موفقیت امیز باشه یعنی دستورکاری که نوشته شده کامل وعملیه و بدرد کار شمامی خوره.
این قسمت شاید یک کم بیشتر وقت بخواد و شاید لازم باشه باخوندن مقالات مشابه بیشتری این مرحله رو تکمیل کنین. یعنی شاید لازم باشه خوندن مقاله رو دراینجا متوقف کنین و نگهش دارین تا چندتامقاله دیگه هم خونده بشن.
۴- قدم چهارم و آخر در روش صحیح مطالعه مقاله:
حالا وقتشه که تصمیم بگیرین این مقاله رو جزو مقالات موردنیازتون قراربدین یا نه. میریم سراغ یه قسمت کوتاه اما مهم در مقاله: قسمت نتیجه گیری. معمولا محقق در یکی دوتا پاراگراف آخر هر مقاله یک جمع بندی نهایی از یافته ها و تفسیر اونا ارائه میده که خیلی به کارتون میاد. در صورتی که گامهای قبلی روش صحیح مطالعه مقاله رو درست اجرا کرده باشین، مطالعه این قسمت وقت زیادی نمی گیره.
اما میتونه تکلیف نهایی اون مقاله رو براتون مشخص کنه. البته ناگفته نمونه که قسمت بحث یک مقاله، برای پیداکردن مطالعات مشابه و تصمیم گیری درمورد تفسیر نتایج، قسمت خیلی مهمیه و نباید به سادگی ازش رد بشین.
بعد از اینکه این گامها رو انجام دادین، به خودتون یک کم فرصت بدین تا در موردش فکر کنین. عجله نداشته باشین که حتما چندتامقاله رو باهم و در یک روز بخونین.
هر مقاله ای یه زمانی لازم داره تاخوب توی ذهنتون بشینه و پردازش بشه. خب اگر این فرصت رو گذاشتین، دوباره برمیگردیم به خونه اول. حالا باید بریم سراغ پایگاه های سرچ مون و دوباره درمورد اون موضوع سرچ مون روتکرارکنیم.
مقالات بعدی روهم به اینصورت از مرحله اول شروع می کنیم و تا مرحله چهارم روش صحیح مطالعه مقاله ادامه می دیم. این کارو انقدر باید ادامه بدیم تا به تعداد مناسب مقاله برای اجرای کار خودمون برسیم.پس به طور خلاصه:
در روش اول برای آشنایی با روش صحیح مطالعه مقاله، مراحل چهارگانه ای که در بالا اشاره شد رو رعایت کنین. 🙂
چه روش های دیگه ای برای خوندن درست یک مقاله هست؟
اول عنوان و چکیده رو می خونیم بعد شکلها و جداول رو می بینیم و بعد نتیجه گیری رو می خونیم.
بعضیا اینجوری راحت ترن که بعد از خوندن عنوان و چکیده، نتیجه گیری رو میخونن تا زودتر سردربیارن که مقاله چی میخواد بگه. و یه روش دیگه اینه که بعد از خوندن عنوان و چکیده میرن مقدمه رو می خونن بعد شکلها و جدولها و بعد هم قسمت بحث رو.
اما این روشهایی که گفته شدن برای کسانی که در ابتدای راه پژوهش هستن به عنوان یک روش صحیح مطالعه مقاله توصیه نمیشه. چرا؟
چون اگر شما اول کار هستین باید در عین اینکه همه قسمتهای مهم مقاله رو در زمان کمتری می خونین، در آخر مطالعه باید دستتون بیاد که مقاله چی گفته؟، دنبال چی بوده؟، به هدفش رسیده یا نه؟، روش کارش قابل تکرار هست یا نه؟،
نتایجش قابل اعتماد هست یا نه؟، تفسیری که از داده هاش داشته چقدر واقع گرایانه بوده؟، آیا نتیجه گیری نهایی مقاله واقعا از داده های این مطالعه قابل نتیجه گیری بوده؟
همه این سوالات رو در صورتی می تونین درکمترین زمان ممکن جواب بدین که چهار گام اصلی که دراین مطلب در مورد روش صحیح مطالعه مقاله گفتیم به خوبی دنبال کنین.یادتون باشه هیچ کس یه شبه محقق بزرگی نشده، پس صبر داشته باشین و دائم تمرین کنین. وقت کافی برای فکر کردن روی ایده های مختلف بذارین، مقالات مختلف رو خوب بخونین و روشون فکر کنین.
سرچ هاتونو کامل کنین. بعد از اون برای طراحی یه مطالعه جدید برای پاسخ دادن به سوالتون یا اثبات فرضیه ای که تو ذهنتون هست اقدام کنین.
مشتاق نظراتتون هستم
